نیمی از زنان و یک چهارم مردان تا زمانی که به سن ۸۵ سالگی برسند درد ناشی از آرتروز را در انگشتان دست خود حس خواهند کرد. آرتروز بیماری است که باعث فرسایش و تخریب مفاصل و به مروز زمان باعث تجزیه غضروفهای محافظ انتهای استخوانها میشود، در نتیجهی هنگام حرکت دادن استخوانها درد شدید در اثر ساییدگی و اصطکاک غضروفها به یکدیگر ایجاد میشود. در قسمت انگشتان دست تا مچ دست ۲۹ استخوان وجود دارد که میتواند تحت تاثیر آرتروز قرار بگیرد که در ادامه به بررسی علل، علائم و درمان از آن خواهیم پرداخت.
آرتروز معمولاً کدام انگشتان دست را درگیر مینماید؟
- قسمت ابتدای انگشت شصت، محل اتصال انگشت شصت و مچ دست (مفصل ذوزنقهای یا کارپومتاکارپ)
- مفاصل نزدیک به نوک انگشتان دست (مفصل بین فالانژیال و دیستال)
- مفاصل میانی انگشتان (مفصل پروگزیمال اینترفالانژیال)
چه عواملی باعث آرتروز انگشتان دست میشود؟
آتروز معمولاً در اواخر زندگی ایجاد میشود و محققان نمیتوانند دلیل خاصی را جهت ایجاد آن نام ببرند اما مجموعهای از عوامل هستند که در کنار یکدیگر احتمال ابتلا به آرتروز انگشتان دست را افزایش میدهند که برخی از آنها عبارتند از:
- سن: با بالا رفتن سن احتمال ابتلاء به آرتروز نیز بیشتر میشود، در واقع آرتروز بیماری است که در سنین جوانی به ندرت دیده میشود و با افزایش سن در دورهی میانسالی و پیری میزان بروز آن افزایش مییابد.
- جنسیت: همان طور که پیشتر بیان شد میزان بروز آرتروز در خانمها کمی بیشتر از آقایان میباشد.
- نژاد: با توجه به نتایج تحقیقاتی که در امریکا صورت گرفته است میزان بروز آرتروز در برخی نژادها بیشتر است به عنوان مثال در سفیدپوستان بیشتر از امریکاییهای افریقایی تبار دیده میشود.
- وزن: با افزایش وزن احتمال ابتلاء به آرتروز نیز افزایش مییابد به طوری میزان بروز آن در افراد چاق به طرز چشمگیری بیشتر از افراد لاغر میباشد.
- ژن: همانطور که اشاره کردیم این بیماری معمولاً در سنین بالا بروز پیدا میکند اما در برخی افرادی که این بیماری را به صورت ژنتیکی به ارث میبرند، زمان شروع آن از سنین پایینتر میباشد.
- صدمات و آسیبهای وارده به دست: زمانی که مفصلی در انگشتان دست آسیب ببییند و در زمان مناسب و به طور کامل تحت درمان قرار نگیرد احتمال ابتلاء به آرتروز انگشتان به مرور زمان بیشتر میشود. این صدمات شامل انواع شکستگی و در رفتگیهایی میباشد که تحت مداوای خانگی قرار میگیرند یا اینکه به طور کلی درمانی جهت بهبود آنها صورت نمیپذیرد.
- مشکلات مفصلی: عفونت مفاصل، استفاده بیش از حد از یک مفصل (بنا به شرایط کاری یا ورزشی)، شل شدن رباطها، اتصال ضعیف بین مفاصل در بلند مدت میتواند منجر به افزایش احتمال ابتلاء به آرتروز انگشتان شود.
علائم آرتروز انگشتان دست
همزمان با از دست رفتن غضروفها، خارهای استخوانی تشکیل میشود که در داخل و اطراف مفاصل درگیر آرتروز موجب درد و ناراحتی میشود. به مرور و با پیشرفت بیماری ممکن است دیگر قادر به انجام فعالیتهای روزمره خود نباشید و در نهایت انگشتان دست شکل طبیعی خود را از دست خواهند داد.
علائم آرتروز انگشتان
- درد: میزان درد ایجاد شده در ابتدا به صورت مقطعی میباشد، این درد با استراحت دادن به انگشتان بهبود مییابد، در هنگام صبح میزان درد شدیدتر میباشد. با پیشرفت بیماری درد نیز شدیدتر میشود و به صورت پیوسته باقی میماند، گاهی اوقات شدت درد مانع از خواب و استراحت فرد در هنگام شب میشود.
- سفتی و از دست دادن قدرت حرکت انگشتان: با پیشرفت بیماری توانایی شما برای باز و بسته کردن انگشتان دست کاهش مییابد و به تدریج دیگر قادر به باز و بسته کردن انگشتان نخواهید بود.
- کریپتوس: با آسیب دیدن مفاصل در هنگام حرکت دادن انگشتان احساس سائیدگی، ترک خوردن و صدایی کلیک مانند (ترق ترق) را خواهید شنید که به آن کریپتوس میگویند.
- تورم: تحریک مداوم مفاصل آسیب دیده موجب تورم، قرمز شدن و حساس شدن انگشتان خواهد شد.
- تغییر شکل مفاصل: از دست دادن غضروفها، رباطهای ناپایدار و تورم اطراف مفاصل میتواند انگشتان را بزرگتر از حد طبیعی و به حالتی نامتعارف در بیاورد و در نهایت این بیماری منجر به ضعف شدن انگشتان خواهد شد و توانایی حرکت دادن انگشتان به مرور کمتر خواهد شد.
تشخیص آرتروز انگشتان دست
برای تشخیص هرگونه بیماری و ناراحتی مربوط به استخوانها و مفاصل باید به یک روماتولوژیست مراجعه نمود. پزشک با بررسی و معاینه انگشتان دست میتواند علائم آرتروز را شناسایی نماید، جهت تعیین میزان پیشرفت بیماری نیاز است که یک عکس رادیولوژی از انگشتان دست شما تهیه شود، در عکس میزان از بین رفتن غضروف و تشکیل خارهای استخوانی مشخص خواهد شد و با در نظر گرفتم علائم ظاهری و سابقه خانوادگی شما متخصص ارتوپد درمان مناسب را ارائه خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: کمپتوداکتیلی چیست؟
درمان آرتروز انگشتان دست
آرتروز یک بیماری مزمن پیشرونده است که هیچ درمانی تاکنون برای آن وجود ندارد، اما با تغییراتی در شیوه زندگی و رعایت نکاتی می توان از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد و شدت علائم ایجاد شده را کاهش داد، برخی از درمانهای حمایت کننده عبارتند از:
- کاهش فشار روی انگشتان دست، گاهی اوقات استفاده از آتل پیشنهاد میشود.
- انجام حرکات و تمرینات ورزشی روی انگشتان زیر نظر فیزبوتراپ
- گرم یا سرد نگه داشتن مفاصل (با توجه به نظر پزشک) گاهی در کاهش شدت درد کمک کننده میباشد.
- استفاده از داروهایی که به صورت قرص، شربت، پماد، لوسیون و یا به صورت تزریقی ممکن است تجویز شود. انواع مسکنها مانند استامینوفن، داروهای ضد تحریک مانند کپسایسین یا منتول، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی و دیگر انواع داروها ممکن است تجویز شود.
- اگر درمانهایی که نام بردیم مفید واقع نشود تنها راه جراحی باقی میماند که در این روش غضروف آسیب دیده خارج میشود و مفصل سرامیکی یا فلزی جایگزین مفصل آسیب دیده خواهد شد.
https://www.arthritis.org/diseases/more-about/osteoarthritis-of-the-hands
